Pueblos
Markina-Xemein
Datuen arabera, nahiz eta lehenengo giza kokalekuak Mesolitoan Kobaua haitzuloan egon, erromatar garaira arte ez dago honi buruzko informazio gehiagorik eta 1355.ean sortzen du Markinako hiribildua Don Tello infanteak.
Erdi Aroan hiribildu berriaren babes-beharrak zirela eta, hesia edo harresia eraiki behar izan zuten.
Hainbat jauregi eta dorretxe kokatzen dira herrian zehar, Bidarte dorretxea edo Murga jauregia, Antxia edo Ibarra dorrea, Ansotegi edo Munibetxea dorrea, Solartekua edo Mugartegi jauregia (gaur egun udaletxea kokatuta dagoen eraikina), Andonaegi jauregia, Patrokua jauregia edo Gaytan de Ayalaren etxea, Barroeta dorrea, Ugarte dorrea,…
Hainbat eliza eta ermita daude, horietan berezia da Arretxinagakoa, barne aldean aurkitzen diren hiru harri handiek ikusmira eta kondairak areagotzen ditu. Esten denez, hiru harrien azpitik hiru aldiz igarotzen dena urte bete baino lehen ezkontzen dela.
Markinan garrantzia handia izan du pelotak, mundu osoan Pelotaren Unibertsitate lez da ezaguna, zesta puntako pelotari onenak bertotik atera ohi direlako. Lehenengo pelotalekua XVIII. mendean eraiki zen.
Txoko lasaia:
Kiroldegiaren inguruan ur parkea dago jarrita eta uda partean freskatzeko eta disfrutatzeko leku ederra gelditzen da familian joateko.
